Dłużnicy alimentacyjni w stosunku pracy - odpowiedzialność pracodawcy oraz rola inspektora pracy

Dłużnicy alimentacyjni często szukają pracodawców, u których będą mogli podjąć pracę na czarno, aby uniknąć zajęcia wynagrodzenia. Choć takie „zatrudnienie” jest niezgodne z prawem i pociąga za sobą szereg konsekwencji, niektórzy pracodawcy zgadzają się na taką formę pracy. Podczas kontroli prowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy wciąż wykrywa się przypadki takiego właśnie „zatrudnienia”. Bywa ono wygodne dla obu stron, pracodawcy ogranicza bowiem koszty zatrudnienia, a pracownikowi umożliwia ucieczkę przed wierzycielem, który nie będzie mógł zająć jego wynagrodzenia za pracę. Konieczne jest wypracowanie sposobu demaskowania tego typu praktyk i dowodzenia regularnych dochodów z pracy. Jak zatem tego dokonać?

Przeciwdziałać temu miało wprowadzenie licznych zmian, m.in. w Kodeksie pracy (w treści art. 281 § 2 k.p. oraz dodanie w art. 282 § 3 k.p.), a także wejście w życie 1 grudnia 2021 r. przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Zmiany w treści art. 281 i 282 k.p.

Ustawodawca ustawą z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń niealimentacyjnych wprowadził zmiany w Kodeksie pracy, co stanowiło realizację tzw. pakietu alimentacyjnego, zawartego w dokumencie o nazwie „Przegląd systemów wsparcia rodzin”, przyjętym 4 kwietnia 2017 r. przez Radę Ministrów. Konsekwencją zmian w przepisach Kodeksu pracy było nowe brzmienie art. 281 § 2 k.p. – jeżeli pracownik, o którym mowa w § 1 pkt 2 (tj. pracownik, któremu nie potwierdzono na piśmie zawartej umowy o pracę przed dopuszczeniem go do pracy), jest osobą, wobec której toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, i zalega ona ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące, pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu podlega karze grzywny od 1500 zł do 45 000 zł.

 Został wówczas dodany także § 3 w art. 282 k.p. stanowiący, że kto wbrew obowiązkowi wypłaca wynagrodzenie wyższe niż wynikające z zawartej umowy o pracę, bez dokonania potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, pracownikowi będącemu osobą, wobec której toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i zalega on ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące, podlega karze grzywny od 1500 zł do 45 000 zł. Przepisy te wchodziły w życie z dniem 1 grudnia 2020 r. Treść przepisów nie ostała się jednak długo w takiej formie, albowiem już ustawa z dnia .